Trideset peti Barski ljetopis, najveća smotra kulture i umjetnosti u gradu pod Rumijom, koji se tradicionalno odvija u realizaciji JU Kulturni centar Bar, pod pokroviteljstvom Opštine Bar i uz finansijsku podršku Ministarstva kulture i medija Crne Gore, završen je u subotu, 27. avgusta. Tokom šest festivalskih sedmica, počev od 15. jula kada je svečanim koncertom Bilje Krstić & Bistrik orchestra na Ljetnjoj pozornici Doma kulture otvoren ovogodišnji Festival, realizovano je više od 40 programa iz domena pozorišne, književne, likovne, muzičke, filmske i bARS selekcije.
Zavjesa na ovogodišnje izdanje Barskog ljetopisa spuštena je multimedijalnom art projektom „Mediteranske priče“ kojeg čini izložba radova crnogorske likovne umjetnice Sonje Đuranović, modna kolekcija istoričarke umjetnosti dr Anastazije Miranović i unplugged koncert „Andrea Demirović & bend“.
Kao dio svečane ceremonije zatvaranja, najprije je, u izložbenom prostoru Zavičajnog muzeja Bara otvorena izložba radova Sonje Đuranović, umjetnice karakterističnog, izrazito koloritnog i upečatljivog likovnog izraza. Postavku čini dvadesetak njenih radova iz ranijih ciklusa „Vrtovi“ i „Kaktusi su sada lala“, uključujući i art tepihe na kojima se nalaze reprodukcije, odnosno motivi umjetnicinih slika.
„Sonjine slike i predmeti primjenjene umjetnosti – ručno rašeni tepisi na prvu osvajaju, zamamnom vitalističkom energijom, infantilnom iskrenošću izraza, raspjevanim, vedrim koloritom, naizgled naivnim crtežom, ravnotežom strukturalnih, kompozicionih, kolorističkih rješenja. Sofisticiranim, senzitivnim pristupom umjetnica obrađuje svoje umjetničke, kreativne bašte u kojima posijano sjeme umjentosti rađa jedinstvene, autentične, umjetničke plodove. Sonjini raskošni vrtovi Mediterana zapravo su intuitivne ispovjesti, ditiramb življenja svijeta u nestajanju koji se samoniklom ljepotom brani i čuva“, kazala je na otvaranju izložbe dr Anastazija Miranović, selektorka likovnog programa Barskog ljetopisa.
Projekat „Mediteranske priče“, prema riječima Sonje Đuranović, predstavlja spoj gdje se prožimaju priče njenih slika, boja, crteža i Anastazijino promišljanje u modnim kreacijama.
„Kada govorimo o motivu, uslovno rečeno to je neki cvijet koji je utkan u pozadinu, a te pozadine su ustvari isprepletene vertikale i horizontale, talasaste forme, arabeske i sve to liči na niti i na tkanje. Zbog takvog mog slikanja i dugogodišnjeg istraživanja, odlučila sam da se oprobam i u primjenjenoj umjetnosti. Zadovoljstvo mi je što sam dio ovog multimedijalnog projekata sa kojim se završava Barski ljetopis zbog činjenice da je sve optimistično, vedro, upečatljivo i šalje jaku poruku ženske energije, Andrea, Anastazija i ja“, rekla je Đuranović.
Modna kolekcija dr Anastazije Miranović koja je predstavljena na platou ispred Dvorca kralja Nikole inspirisana je upravo Sonjinim slikarskim opusima „Vrtovi“ i „Kaktusi su sada lale“.
„Zapravo sam napravila trodimenzionalne, ‘hodajuće’ slike, dajući njenim dvodimenzionalnim ostvarenjima treću dimenziju. One su inače pune vitalnosti, boja Mediterana, pa sam željela da dobiju mobilnu energiju i da ih gledamo ne samo u galerijama, nego i na ulicama, trgovima… Ovo je jedan od načina približavanja umjetnosti široj populaciji upravo kroz modu, jer znamo da je ona mnogo više zastupljena nego sama umjetnost. Kolekcija je lepršava, sva je rađena u svili, sa printovima Sonjinih slika na mojim modelima, a trudila sam se da bude nošljiva“, istakla je Miranović.
Završnicu večeri obilježio je unplugged koncert Andree Demirović i dvočlanog benda koji su činili Božidar Gagović na gitari i Mitar Škuletić na klavijaturama, a koji su, naslanjajući se na temu zatvaranja „Mediteranske priče“, izveli evergreen numere zabavne i pop muzike sedamdesetih i osamdesetih godina.
„More“, „Moja posljednja i prva ljubavi“, „Nocturno“, „Caruso“, samo su neke od kompozicija kojima se Andrea, u ovoj unplugged koncertnoj verziji, prvi put predstavila publici pokazujući raskoš svog talenta i sposobnost da iznese raznovrsne muzičke žanrove.
„Prihvatila sam tu ideju selektora bARS sa entuzijazmom zato što privatno volim te pjesme, uz njih sam rasla i asociraju me na djetinjstvo. Mislim da je i publika uživala isto koliko i mi na sceni večeras. Bila mi je čast da kao neko ko dolazi iz ovog grada nastupim na zatvaranju ovako velikog festivala kao što je Barski ljetopis“, rekla je Demirović.
Jedinstvo i sinergija različitih programskih sadržaja i gromoglasni aplauzi publike na svečanom zatvaranju Festivala pokazatelj su da koncept razmjene i povezivanja različitih vrsta umjetnosti itekako može biti uspješan i interesantan.
Tu činjenicu posebno je istakao dr Milun Lutovac, selektor književnog programa 35. Barskog ljetopisa u okviru kojeg je predstavljeno šest književnih djela osobite stilske vrijednosti, upečatljivih naslova i tematske aktuelnosti.
„Svaki festival je sistem spojenih sudova. Nijedan program ne može da se posmatra nezavisno. Po mom mišljenju, oni programi koji su bili spona ili razmjena informacija jedni sa drugim bili su baš izdvojeni i od publike posebno prihvaćeni. Smatram da je književni program veoma lijepo komunicirao sa publikom jer je književna selekcija vodila računa o tome da budu djela koja su veoma popularna u regiji, tako da su predstavljena najbolja aktuelna djela savremene književnosti koja se trenutno čita, ja volim reći književnost u ruksaku koja se nosi, koja je prisutna među mladima. Mislim da je ova književna selekcija veoma lijepo ostvarila svoju misiju tako što je bila posjećena, ne zbog toga što se uvažava književna ili pisana riječ nego zbog toga što je jednostavno bilo pravo zadovoljstvo dočekati te i takve autore koji žive svoje djelo“, kazao je Lutovac.
Pozorišni program ovogodišnjeg Festivala, u selekciji Milije Šćepanovića, pored respektabilnog repertoara krasilo je i koprodukcijsko ostvarenje Barskog ljetopisa i Gradskog pozorišta Podgorica, predstava „Bez portfelja“, po tekstu Stevana Koprivice, u režiji Branislava Mićunovića, premijerno izvedena 3. avgusta.
„Nakon selektora koji su se dugi niz godina trudili da u naš grad dovode najpoznatije reditelje i pozorišne stvaraoce, bila je velika odgovornost uređivati pozorišni program. Potrudio sam se da ove godine bude za svakoga po nešto. U selekcii je bilo šest predstava, alternativnog i klasičnog teatra i ono što se može reći je da su Barani mogli vidjeti neke od najboljih regionalnih predstava tokom prethodnih četrdesetak dana“, istakao je Šćepanović koji je uređivao i filmski segment Festivala.
„Što se tiče filmskog programa, ove godine smo imali tri premijere. Jedna od njih, premijerna čak u Jugoistočnoj Evropi, projekcija filma „Osam planina“, i dvije crnogorske, među kojima je i film „Sestre“ makedonske rediteljke Dine Dume. Ono što bih takođe posebno želio da istaknem je da smo ove godine u fokusu imali žene rediteljke, filmske autorke i mislim da je to kuriozitet ovogodišnjeg Ljetopisa, što smo dali mogućnost da se i ženski istančani rukopis vidi“, naglasio je on.
Likovni program 35. Barskog ljetopisa, prema riječima selektorke dr Anastazije Miranović, predstavio je pet diferentnih izložbi, uz zelju da se zadovolji vrlo zahtjevna publika Festivala.
„Imali smo od klasike moderne crnogorske umjetnosti, Mila Milunovića, one prave akademske muzejske umjetnosti, zatim Milovana Mikija Radulovića, jednog vrlo prepoznatljivog crnogorskog umjetnika, nakon toga našeg Baranina Miluna Lutovca i izložbu šest mladih crnogorskih umjetnika na temu „Priče iz karantina“ – vrlo aktuelna tema, svima poznata zbog covida. Krešendo likovnog segmenta je zapravo večerašnji projekat kojim se ujedno i zatvara 35. izdanje festivala, a to su „Mediteranske priče“, autorski projekat crnogorske umjetnice Sonje Đuranović i moje malenkosti“, istakla je Miranović.
bARS segment, ustanovljen tokom prošlogodišnjeg izdanja Festivala, sa ciljem da se ne zaboravi ideja vodilja Barskog ljetopisa, predstavio je desetak žanrovski različitih programa. Prema riječima Željka Milovića, selektora bARS-a, ovaj segment u potpunosti je opravdao očekivanja i građana i njega kao selektora ukoliko se uzmu u obzir posjećenost i reakcije publike.
„Bio je to mali nacionalni park za barsku kulturu, odnosno festival unutar festivala, dio posvećen Baranima, njihovom stvaralaštvu i stvaralaštvu o Baru. Šest književnih večeri, dvije izložbe, jedan performans i dva koncerta. Naročito mi je drago što smo na scenu Barskog ljetopisa vratili performans, a ponosan sam što je bARS ispunio dio svoje misije i pokazao da su prije tri, četiri decenije postojali ljudi koji su gradili kulturu ovoga grada, a koji su nepravedno zaboravljeni“, naglasio je Milović.
Miloš Karadaglić, Avi Avital, Amira Medunjanin, beogradski akademski hor „Colegium musicum“, Simo Šišević, Max Kochetov kvintet, Aleksandra Vojvodić Jovović samo su neki od koncerata i imena koji su, u selekciji Vladimira Maraša, obilježili muzički program 35. Barskog ljetopisa.